Energia Jądrowa

Realizacja nowoczesnej, odważnej strategii energetycznej i  rozwoju sektora wydobywczo-energetycznego w pierwszej połowie XXI wieku przyczynić się powinna do produkcji taniej, czystej i pewnej w dostawach energii elektrycznej. Pozwoli to na stworzenie tysięcy nowych  miejsc pracy w kopalniach, elektrowniach, placówkach zaplecza naukowo-projektowego, jak też w szeregu firm handlowych i produkujących urządzenia i maszyny dla tej branży.  Należy przypominać rządzącym 
i grupom społecznym, że w nowoczesnej gospodarce zachodzą ciągle zmiany. W wielu regionach naszego kraju wciąż istnieje pamięć 
o likwidacji wielu firm i całych branż (kopalnie siarki, kopalnie 
w regionie wałbrzyskim, stocznie itd.), a tym samym o likwidacji miejsc pracy. Z tych wydarzeń powinno się wyciągać konstruktywne wnioski.

Należy  podkreślać rolę władz lokalnych, w tym przede wszystkim starostów, burmistrzów czy wójtów, która powinna polegać na kreowaniu rozwoju regionu poprzez wykorzystanie potencjału własnych gmin i tworzeniu nowych miejsc pracy. Zasoby naturalne, inwestycje górniczo-energetyczne oraz inwestycje infrastrukturalne leżące na ich terenie powinny być tego przykładem. Podobną rolę winny odgrywać także władze wojewódzkie oraz resorty gospodarcze i polski parlament.

Poniżej prezentujemy najważniejsze tezy:

  1. Brak opiniotwórczego i liczącego się dla rządzących forum do dyskusji strategicznych spraw energetycznych. Podstawowym wnioskiem i zadaniem jest sprawienie, by głos ekspertów był słyszany przez rządzących i to bez względu na opcję polityczną. Eksperci ubolewają nad faktem ciągłych spotkań i rozmów tylko w „swoim gronie”. Forsowany przez UE pakiet energetyczno-klimatyczny zmusza nasz kraj, jako członka UE, do istotnej zmiany technologii wytwarzania energii elektrycznej i cieplnej. Powoduje konieczność wydatkowania olbrzymich środków inwestycyjnych i niesie za sobą podniesienie cen energii.
  2. W zgodnej opinii Ekspertów Polska nie jest w stanie wykonać części celów pakietu w zakresie ograniczenia emisji CO2, ponieważ wymagana zmiana technologii wytwarzania, niezbędna do osiągnięcia zakładanych celów, jest mało realna z punktu widzenia technicznego. Eksperci zwracają uwagę na niebezpieczeństwo niewypełnienia norm w zakresie emisji NOx i SO₂. Polska, pomimo budowy w ostatnich latach instalacji odsiarczania i odazotowania  spalin metodami pierwotnymi, nie będzie w stanie dotrzymać w/w pułapów emisji określonych jeszcze w Traktacie Akcesyjnym.
  3. Eksperci stwierdzili, że Polskę nie jest stać, w pozytywnym tego słowa znaczeniu ,na „zero energetyczny wzrost gospodarczy”. Polskę stać na bardzo znaczny wzrost gospodarczy przy jednoczesnym wzroście spożycia energii, przy koniecznym jej poszanowaniu i efektywnym wykorzystaniu. Co więcej, potrzeby energetyczne świata, mają tendencję ciągłego wzrostu.[1i2]. Zdaniem ekspertów nie można sytuacji „kryzysu” przenosić jak „kalkę” i prognozować w ten sposób obniżenie zapotrzebowania na energię. Na tym tle każde opracowanie różni się na niekorzyść branży węgla brunatnego, ale również gazu ziemnego. Jeden ze scenariuszy rozwoju powinien przewidywać znaczny eksport energii elektrycznej z Polski.
  4. Energia odnawialna jest stosunkowo droga, a jej wykorzystanie jest w dalszym ciągu ograniczone. Eksperci zdają sobie sprawę, że głównym polskim celem jej wprowadzania jest chęć ograniczenia szkodliwych emisji ze spalania paliw konwencjonalnych. Eksperci wskazują, że jest ona wynikowa w stosunku do przyjętych przez Polskę zobowiązań klimatycznych, a nie symulowanego rozwoju gospodarczego. Jednocześnie podkreślają, że ponad 1/3 kraju nie może być, również ze względów ekologicznych, brana pod uwagę jako lokalizacja OZE.
  5. Eksperci zgodnie wskazali na brak podstawowego narzędzia do modelowania zjawisk makroekonomicznych w obszarze surowców energetycznych, energetyki i zmian klimatu, w tym kosztów wdrażania pakietu klimatycznego. Wiąże się z tym konieczność szybkiego „przygotowania rzetelnej, wieloscenariuszowej prognozy dotyczącej popytu na energię w kraju, w różnych sektorach gospodarki, gospodarstwach domowych – uwzględniającej zmienne tempa rozwoju, ale i odpowiedź na wyzwania klimatyczne oraz zmieniającą się strukturę wytwarzania energii.”4 Brakuje w Polsce ośrodka prognostycznego/analitycznego, w którym na bieżąco prowadzone byłyby prace analityczne oraz planistyczne.  Wskazano na konieczność powołania ośrodka Klimatyczno-Energetycznych Studiów Strategicznych.
  6. W gospodarce energetycznej Polski, ze względu na zasoby, istotną rolę nadal będzie odgrywał węgiel brunatny i kamienny. Powstała „polska szkoła górnictwa brunatnego”. Ten nośnik energii zapewnia również duży stopień bezpieczeństwa energetycznego kraju. Sprzężenie węgla i gazu ziemnego może stanowić o stosunkowo dużej „swobodzie” energetycznej kraju.
  7. Decyzja o uruchomieniu  programu energetyki jądrowej 
w Polsce jest decyzją słuszną. Z ekonomicznego (ale nie tylko) powodu nie byłoby rozsądne ograniczenie naszej „floty” jądrowej do jednego, czy nawet dwóch bloków. Korzystnym (realnym rozwiązaniem) byłoby posiadanie do 2030 roku przynajmniej 3 – 4 bloków o łącznej mocy 3 – 5 GWe., a Polska ze względów ekonomicznych  powinna mieć w swoim bilansie energetycznym 15% mocy wytwórczych opartych na energetyce jądrowej.
  8. Prawo polskie – ustawa z dnia 29 listopada 2000 r. Prawo atomowe 
i akty prawne niższej rangi z nią związane, w pełni odpowiadają obecnym potrzebom kraju i są zgodne z wymogami międzynarodowymi, w tym z przepisami Unii Europejskiej. Również działania polskiego dozoru jądrowego (funkcję tę pełni Państwowa Agencja Atomistyki, PAA), były wielokrotnie pozytywnie oceniane i akceptowane przez wizytujących nas przedstawicieli Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej i Komisji Europejskiej.  Uruchomienie w Polsce programu energetyki jądrowej będzie wymagało wprowadzenia tylko zmian do naszego prawodawstwa. Prócz nowego Prawa Energetycznego potrzeba natomiast pilnie6, w konsekwencji implementacji PEP2030, nowych dokumentów, takich jak:
    a) Strategia działalności górnictwa węgla kamiennego w Polsce
    b) Polityka dla przemysłu gazu ziemnego,
    c) Polityka Rządu RP dla przemysłu naftowego w Polsce,
    d) Strategia dla górnictwa węgla brunatnego.Oznacza to konieczność radykalnej przebudowy Prawa Energetycznego i odrębnej ustawy wyłączającej obszar gazu ziemnego.
  9. Za bezpieczeństwo energetyczne kraju powinny być odpowiedzialne 
nie tylko firmy surowcowo-energetyczne, ale przede wszystkim władze wykonawczo-ustawodawcze. Dlatego ważne jest uwzględnienie założeń w przyjętej Polityce Energetycznej w pracach końcowych nad Koncepcją Przestrzennego Zagospodarowania Kraju na następne dekady XXI wieku  i uzdrowienie regulacji prawnych umożliwiających „normalny” rozwój branży na wzór Ustawy autostradowej, czy ustaw inwestycji Euro 2012.
  10. Koniecznie musi zostać wypracowana płaszczyzna współpracy międzynarodowej (tematyka nie została właściwie podjęta we właściwych dokumentach). Szczególnie umiejętnie musimy dążyć do zajęcia odpowiedniego miejsca  w nowej tworzonej polityce energetycznej UE. Musimy zwrócić uwagę na bardzo zdecydowane działanie Niemiec (ale również Holandii, Francji, Wielkiej Brytanii) popierających budowę NORD STREAM i stanowisko Polski w tej sprawie. Eksperci podkreślają brak efektywnych gazowych połączeń transgranicznych i możliwości rewersu systemu przesyłowego gazu 
i ropy naftowej (DRUŻBA) w Polsce oraz możliwości magazynowania produktów strategicznych poza granicami kraju, połączeń i logistyki z najbliższym „głębokim” portem Wilhelmshaven. Brak wykorzystania połączeń energetycznych 
z krajami sąsiednimi, w tym z Ukrainą.
  11. Unia Europejska powinna skonsolidować swe wysiłki w uniformizacji polityki energetycznej w stosunku do mocarstw czy krajów będących dostawcami surowców energetycznych, w tym do Rosji czy krajów Bliskiego i Środkowego Wschodu. Wiele zależy od ewolucji wspólnej europejskiej polityki oraz zaufania do niej rządów krajów, w tym Polski (gazociągi, magazyny, europejskie rezerwy strategiczne). Warty podkreślenia jest plan wybudowania gazociągów łączących (interkonektorów) Polskę z systemem zachodnioeuropejskim, a więc o największym poziomie bezpieczeństwa w odniesieniu do dostaw gazu. Istnieje też możliwość podłączenia się do gazociągu 
North Stream (propozycja Rosji). Należy zwrócić też uwagę 
na powstanie nowej sytuacji związanej z projektem gazociągu South Stream oraz jego akceptację przez wszystkie kraje Europy Środkowej. Także na inne podejście krajów Europy Środkowej do importu gazu 
z Rosji. Znaczenia nabiera punkt dostawy gazu w Baumgarten na granicy z Austrią. Jest to zbieg istniejących już i projektowanych gazociągów (Nabucco, South Stream).

W imieniu Ekspertów zebrał
Andrzej Sikora

Warszawa 2009-11-16
Instytut Studiów Energetycznych Sp. z o.o.

Wersja do druku Wersja do druku | Poleć znajomemu Poleć znajomemu